Dünya Dilleri Arasında Türkçe

Konuşucu sayısı bakımından Türkçe dünyada kaçıncı dil?

Acaba kaç milyon kişi Türkçe konuşuyor?

Geniş bir coğrafyada yirmi yazı dili, neredeyse bir o kadar da konuşma dili olarak kullanılan bu dilleri konuşanların toplam nüfusu her zaman merak uyandırmıştır. Kimi zaman üç yüz milyon, kimi zaman dört yüz milyon sayılarının telaffuz edildiği duyulmaktadır.

Ne yazık ki bütün ülkelerin nüfus sayımlarının güvenilir sonuçlarının bulunmaması, bazı ülkelerde konuşulmasına rağmen nüfus sayımlarında Türk yazı dillerine ve lehçelerine yer verilmemesi gibi nedenlerden Türk dilinin konuşucularının kesin bir sayısını vermek mümkün değildir.

Bununla birlikte önceki yıllardaki nüfus sayımları ve nüfus artış hızları değerlendirilerek, bu konudaki istatistik bilgileri göz önüne alınarak yeryüzündeki Türk dili konuşucularının ancak tahminî bir sayısı verilebilir. Bu konuda 2013 yılında yaptığımız araştırmaya göre Türk yazı dillerinin ve lehçelerinin konuşucusunun 202.305.947 kişi olduğu tahmininde bulunulmuştur. Aşağıda Türk yazı dilleri koyu, konuşma dilleri eğik yazıyla gösterilmiş ve konuşucu sayıları belirtilmiştir:

• Afşar Türkçesi 108.000
• Ahıska Türkçesi 291.336
• Altay Türkçesi 74.238
• Aynu Türkçesi 6.570
• Azerbaycan Türkçesi 32.438.224
• Balkar Türkçesi 214.000
• Başkurt Türkçesi 2.696.533
• Çulım Türkçesi 355
• Dolganca 7.885
• Çuvaşça 2.598.155
• Fü-yu Kırgızcası 600
• Gagavuz Türkçesi 291.102
• Hakas Türkçesi 142.959
• Halaçça 42.107
• Horasan Türkçesi 2.500.000
• İli Türkçesi 120
• Karaçay Türkçesi 218.403
• Karakalpak Türkçesi 796.902
• Karaim Türkçesi 150
• Kaşkay Türkçesi 1.800.000
• Kazak Türkçesi 14.326.505
• Kırgız Türkçesi 3.728.256
• Kırım Türkçesi 811.539
• Kırımçak Türkçesi 3.000
• Kumandılar 2.892
• Kumuk Türkçesi 503.060
• Nogay Türkçesi 193.660
• Özbek Türkçesi 26.664.209
• Salar Türkçesi 104.503
• Sarı Uygur Türkçesi 12.000
• Soyotlar 3.608
• Şor Türkçesi 12.888
• Tatar Türkçesi 7.167.544
• Teleüt Türkçesi 2.643
• Tofalar 762
• Tuva Türkçesi 309.800
• Türkiye Türkçesi 78.943.349
• Türkmen Türkçesi 8.972.103
• Uygur Türkçesi 15.824.183
• Yakutça 478.085
• Yugurlar 13.719
  

Türkçe konuşucularının sayısının bugün 220 milyona ulaşmış olabileceği tahmin edilmektedir. Bunlar arasında Türkiye Türkçesi bugün en fazla konuşucuya sahip ve en geniş coğrafyada kullanılan edebiyat, bilim, kültür ve medeniyet dilidir.

Yeryüzündeki dillerin konuşucu sayısı bakımından sıralaması yapıldığında hiç kuşkusuz dünyada en kalabalık nüfusa sahip Çin’in dili birinci sırada olacaktır. Nitekim bazı kaynaklar 1 milyar 370 milyon konuşucusuyla Çinceyi birinci dil olarak göstermektedir. Ancak Çincenin Mandarin, Yüe, Gan, Hakka, Minbei, Minnan, Wu, Xiang olmak üzere sekiz ayrı lehçesinin bulunduğu ve bunlar arasında anlaşabilirlik oranının çok düşük olduğu bilinmektedir. Hatta bazı lehçeler arasında anlaşma oranı sıfıra yakındır. Bu lehçeler arasında anlaşma ancak bir şekil yazısı olan ideogram sayesinde sağlanabilmektedir.

Birbiriyle anlaşabilirlik oranı göz önünde bulundurulduğunda pek çok kaynakta yapıldığı gibi Türk yazı dilleri ve lehçeleri birlikte değerlendirildiğinde 220 milyona ulaşan konuşucu sayısıyla Türk dilinin dünya dilleri arasında beşinci sırada bulunduğunu söylemek mümkündür. Aşağıda konuşucu sayısı 100 milyonu aşan on iki dil verilmiştir:

• Çince (Bütün lehçeleriyle birlikte)
• İngilizce
• İspanyolca
• Hintçe (Bütün yazı dilleri, lehçeleri ve Urduca ile birlikte)
• Türk dili (Bütün yazı dilleri ve lehçeleriyle birlikte)
• Arapça (Bütün lehçeleriyle birlikte)
• Portekizce
• Bengalce
• Rusça
• Japonca
• Almanca
• Fransızca
  

Türk dilinin konuşucuları Doğu Sibirya Denizi’nden Pamir Dağlarına, Çin’in içlerinden Anadolu ve Balkanlara geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan işgücü açığını kapatmak üzere çalışmak amacıyla Avrupa ülkelerine, Amerika’ya, Avustralya’ya giden soydaşlarımız sayesinde Türkçe bugün dünyanın dört bucağına yayılmıştır. Başta Almanya olmak üzere Avrupa’da, Amerika’da, Avustralya’da üçüncü kuşak soydaşlarımız geçen yüzyılda işçi olarak gittikleri ülkelerde bugün kendi işlerini kuran, hemen her meslekte yükselen, bilimde, sanatta, sporda, siyasette yükselen değerler hâline gelmişlerdir. Bütün yazı dilleri ve lehçeleriyle konuşucu sayısı bakımından dünyada beşinci dil konumuna gelen Türkçe, soydaşlarımız sayesinde beş kıtaya yayılmış bulunmaktadır.

Önemli bir açıklama: Bu yazıda anılan konuşur sayıları için elde edilen nüfus sayımları ve demografik veriler 2013 yılına aittir.

Ana sayfaya dönmek için tıklayınız: (opens new window)